Page 12 - Biologia na czasie 3 - podręcznik, zakres podstawowy

Rozdział 1. Genetyka molekularna

Krok po kroku
Wykorzystanie zasady komplementarności do obliczania liczby poszczególnych
nukleotydów w DNA

Przykład
Cząsteczka DNA składa się z 250 nukleotydów, 2 Aby obliczyć liczbę nukleotydów z adeniną
z których 75 zawiera cytozynę. Określ, ile nukleoty- i tyminą, odejmij od całkowitej liczby nukle-
dów w tej cząsteczce zawiera tyminę. otydów sumę nukleotydów z cytozyną
i guaniną.
1 Ustal liczbę nukleotydów z cytozyną Łączna liczba nukleotydów z A i T wynosi:
i guaniną. 250 – 150 = 100
Wskazówka
Dzięki zasadzie komplementarności wiesz, że liczba 3 Oblicz liczbę nukleotydów z tyminą, dzieląc
nukleotydów z tyminą (T) jest taka sama, jak liczba wynik otrzymany w poprzednim kroku
nukleotydów z adeniną (A). Podobnie liczba nukleoty- przez dwa.
dów z cytozyną (C) i guaniną (G) musi być jednakowa.
Liczba nukleotydów z T wynosi:
Liczba nukleotydów z C = 75 100 : 2 = 50
Liczba nukleotydów z G = 75 Odpowiedź: W opisanej cząsteczce tyminę
Łączna liczba nukleotydów z C i G wynosi: zawiera 50 nukleotydów.
75 + 75 = 150

W skrócie
• Wyróżniamy dwa rodzaje kwasów nukleinowych: DNA i RNA.
• Gen jest podstawową jednostką dziedziczenia. To fragment DNA zawierający informację
dotyczącą budowy białka lub cząsteczki RNA.
• Genom to kompletna informacja genetyczna komórki lub organizmu.
• Kwasy nukleinowe – DNA i RNA – są zbudowane z nukleotydów. Każdy nukleotyd składa się
z reszty fosforanowej, pięciowęglowego cukru (deoksyrybozy w DNA i rybozy w RNA) oraz
jednej z czterech zasad azotowych. Zasady azotowe wchodzące w skład nukleotydu DNA to:
guanina, cytozyna, adenina lub tymina. W cząsteczce RNA zamiast tyminy występuje uracyl.
• Zasada komplementarności polega na tym, że zasady azotowe obu łańcuchów DNA łączą się
w określony sposób: adenina z tyminą, a guanina z cytozyną.
• Replikacja DNA jest procesem prowadzącym do podwojenia ilości DNA w jądrze komórkowym.
Zachodzi ona przed podziałem komórki.

Polecenia kontrolne
1. Cząsteczka DNA zawiera 36% nukleotydów z tyminą. Posługując się zasadą komplementarności,
oblicz, jaki jest procentowy skład nukleotydów z cytozyną, adeniną i guaniną. Zadanie wykonaj
w zeszycie.
2. Porównaj funkcje trzech rodzajów RNA.
3. Wykaż znaczenie poprawności kopiowania DNA w procesie replikacji DNA.

12